Historie medieval de Hispania

Li historie medieval de Hispania es li denomination historiografic de un periode de plu de mil annus, inter li secules V e XV, in li territoria complet del peninsul Iberic.

Quam eventus inicial e final acustoma considerar se li invasiones germanic de 409 e li conquesta de Granada de 1492.

Li reyatu visigotic, a partir del battallie de Vouillé (507), abandonat su presentie in Gallia e centrat se in li antic provincies roman de Hispania. Fracassat li atenta de constructer un societá dual, in quel li minorité visigothic esset rigidmen separat del majorité hispan-roman, a partir del III Concilie de Toledo (589), on fomentat li construction de un societá e cultur commun, con un grand peso del institutiones eclesiastic, adaptat al structuras prefeudal que esset imposant se desde li epoca tard-roman. Li debilitás intern ne desaparit, permissent li rapid successe del invasion arab de 711, que inaugurat un prolongat presentie musulman in Hispania, redenominat Al-Andalus. In li periode del Califatu de Córdoba (929-1031) atinget su cime, devenient un potentie economic e militar e comensant un ver "etá de or" cultural que durat mult ultra su desaparition quam entitá politic.

Li aparition, consolidation e crescement del reyatus hispan-christian convertet ti-ci periode de oct secules, de su punctu de vista, in un "Reconquesta" e "Repopulation" del tot spacie peninsulari, quel ja esset nominat "Hispania" in li lingues romanic nascent. It esset creat un societá separat in comunitás definit de forma ethnic-religiosi; e fortmen militarisat (quam li paisage, qui esset plenat con castelles); por qui li usation del terme "feudalisme" es objecte de historiografic. En quel it hay consense generalisat es in distaccar li facte que, por li configuration de su personalitá historic, it esset decisiv li condition de frontiere changeant que li tot areas vivet in un u altri occasion. Totvez, li relationes ne esset sempre violent: ili oscillat inter li confrontation e li tolerantie, permissent actives interchanges demografic, economic e cultural. It esset frequent li usation de truppes christian del musulmanes e viceversa. Solmen in ocasiones decisiv evenit luctes inter extensiv coalitiones que respondet al division religiosi.

Til li secul IX li predominantie esset clarmen musulman. In li Plen Mediepoca (li periode del Cruceadas), inter li conquestas de Toledo (1085) e li battallie del Navas de Tolosa (1212), li situation changeat tra different punctus de equilibrie, nam li spectacular avansas cristian atinget ante li division musulman in taifas esset frenat e mem revertet in li momentes in queles li imperies nordafricani almoravid e almohade imposat su unification su un rigorisme religiosi. Li decades central del secul XIII presentiat decisiv conquestas cristian, que lassat li territoria musulman reduit al emiratu nazari de Granada, durante que li structura territorial peninsulari conformat li denominat "Hispania del quin reyatus" (Granada, Portugal, Navarra e li Coronas de Castilia e de Aragon). In li du secules sequent li processu reconquestator practicament haltat, in un contextu de crise general quel includet transformationes structural important (li comense del transition del feudalisme al capitalisme), grave conflictes social e continua guerres intern; durante que aparit li institutiones hispan del Ancian Regime, de grand projection posterior.

Li union del Reyes Catolic e su complexe politica matrimonial permisset, in li transition del Mediepoca al Etá Modern, li construction de un Monarchia Hispanic cuje natura e nivelles de integration es, in si mem, altri problema historiografic. Al mem témpor, it developat li Era del Decovritiones, cuje unesim beneficiario esser Portugal, que por ti-ci epoca mey esser videt quam li unesim monarchia autoritari de Europa occidental in constituer un Stato modern (o nation-Stato), condition que es disputat con li propri Hispania (de cuje destine commun ne mey separar se til 1640) e li reyatus de Anglia e Francia.